Over schaamteloos bedrog
Om optimaal te kunnen genieten heb je over het algemeen niet veel nodig, alhoewel het tegendeel hardnekkig haar best doet om haar gelijk te bewijzen, afgaand op de imponerende getuigenissen waarmee vrienden en kennissen mij tijdens sociale verplichtingen, zoals recepties, proberen in te palmen. De quasi nonchalante verslagen van indrukwekkende wereldreizen of overweldigende evenementen, veelal gelardeerd met toevoegingen als ‘ben je daar nog niet geweest?’ of ‘daar moet je beslist heen gaan, dat is écht iets voor jou’, geven mij vaak het gevoel een gesprek te voeren met een dwangmatige gedragswetenschapper die na een persoonlijkheidsonderzoek van luttele seconden mij opzadelt met een beschamend minderwaardigheidscomplex bij zelfs al een vermoeden van het ongelijk van de spreker. Alleen al mijn onuitgesproken gedachte ‘ja maar dat lijkt me helemaal niets, ik zou me daar doodvervelen’ doet mijn kaken met schaamrood kleuren.
Ik behoor tot de categorie die van zogenaamde banaal alledaagse ervaringen mateloos kan genieten. Zo kan een woordeloze fietstocht langs het Eemmeer met uitzicht op haar rimpelloze wateroppervlakte, zich uitstrekkend tot een wazige blauw-groene einder en overkoepeld door een oer-Hollandse wolkenlucht, mij het gevoel geven een waardevol en diepzinnig gesprek te voeren. Probeer dat maar eens uit te leggen in de herrie van zo’n receptie. Bovendien denk ik niet te scoren bij een poging de gedragswetenschapper te overtuigen met de woorden ‘dat is écht iets voor jou!’
Ik vermoed dat de groep mensen, die over hobby’s of interesses beschikt met de veronderstelling van een door anderen onvoorwaardelijk gedeeld enthousiasme, schrikbarend groot is. Zo voerde ik onlangs, onder aanzienlijk rustiger condities dan de eerder genoemde receptie, een gesprek met ene Jari, wiens achternaam ik helaas ben vergeten. Jari behoorde tot het soort mensen dat het beste valt te karakteriseren met het signatuur type-vertegenwoordiger: prima contactuele vaardigheden, verzorgd uiterlijk ondersteund door een strak maatpak, het gevoel gevend uitstekend te kunnen luisteren om daarna snel met zijn eigen verhaal te komen.
Jari bleek over een grote voorliefde voor eenden te beschikken. Na een korte toelichting bedoelde hij niet zozeer de vaak prachtig gevederde dieren in de uitgestrekte parkvijver. Nee, Jari beschikte over een niet te evenaren voorkeur voor een specifieke eendensoort: de met liefdevolle aandacht toebereide eend op het handwarme bord in een willekeurig restaurant. Alleen al de gedachte aan deze edele diersoort liet zijn gezicht getuigen van zijn voorliefde voor deze vogel. Van tevoren verzekerd van een vermelding op de menukaart reisde Jari minimaal twee keer per maand naar een restaurant ergens in Nederland voor een smaakvolle ontmoeting met zijn geliefde vogel in tal van variaties. Gerookte eendenborst met kruiden en sinaasappeldressing, rendang met bebek (Maleis voor eend), gebraden eend met knolselderij, prei, vijgen en paddestoelen of, doe eens gek, een parmentier met eend. Jari kon het allemaal waarderen, als het recept maar eend bevatte. Natuurlijk waren bepaalde gerechten toegankelijker, maar geen enkele had zijn duidelijke voorkeur, waardoor hij nooit teleurgesteld huiswaarts keerde, op één enkele keer na.
In een vlaag van onoplettendheid koos Jari ongeveer een half jaar geleden een restaurant in Den Bosch uit dat een onvergetelijke indruk zou nalaten. De website beloofde een smaakvol resultaat, een belofte die, op zijn zachtst gezegd, niet geheel werd nagekomen.
Bij binnenkomst viel het restaurant direct op door haar gebrekkige en aftandse outillage. Op zich zei dat nog niets over de kookkunsten van de kok, dit had Jari vaker bij de hand gehad.
Zonder uitgebreide toelichting vermeldde het menu Canard d’Anjou en beloofde een verfijnde wilde smaak die met niets anders te vergelijken viel. Achteraf bleek dat laatste te kloppen, maar daarvan was Jari op dat moment nog onwetend en bestelde verwachtingsvol de veelbelovende Canard d’Anjou, die korte tijd later dampend en ogenschijnlijk aandachtsvol toebereid uitnodigend voor hem op tafel werd geserveerd. De aroma’s deden hun zinnenprikkelende werk, waardoor Jari’s mond zich al snel met speeksel vulde als een waterbekken tijdens een groeizame regenbui. Het door de ober achteloos gemompelde ‘eet u smakelijk’ gold als het startsein voor een culinaire zoektocht door een voor Jari nog onbekend smakenlandschap. Voorzichtig sneed hij het gevogelte aan.
In Anjou krijgen eenden blijkbaar niet zoveel te eten, luidde plotseling een niet te onderdrukken gedachte, waarna Jari het aangesneden stukje vlees naar zijn mond bracht, dat bij binnenkomst een onverwachte reactie opriep. Een muffe grondsmaak vulde de holte waarbinnen zich doorgaans extatische smaakervaringen afspeelden. Bovendien werd Jari met een dusdanige taaie weerstand geconfronteerd, dat de best wel enthousiast grote brok vlees zich absoluut niet liet verorberen. Met veel moeite wist Jari de volhardende klomp achter een kies weg te werken, waardoor zijn wang een ontstoken gebit suggereerde. Een plotseling toiletbezoek voorwendend gebaarde hij veelbetekenend naar de nietsvermoedende ober, die iets van ‘links achterin meneer’ mompelde. De aangegeven richting volgend schuifelde Jari zich uit het zicht. Nergens werd het toilet met een bordje aangegeven, waarop Jari op goed geluk de eerste de beste deur opende. In plaats van de gezochte retirade belandde hij in een soort wasruimte, waar een ondraaglijke rotte lucht de bedompte kamer vulde. Al snel ontdekte Jari de veroorzaker. Middenin stond een soort wasrek waaraan met enkele knijpers de uitgedroogde karkassen van op vogels lijkende kadavertjes hingen. Hun opengesperde snavels omvatten de dunne roestige spijlen van het rek en vanuit de uitgemergelde kopjes staarden donkere ogen wezenloos in Jari’s richting, als een woordeloze aanklacht over het aangedane onrecht.
In een fractie van een seconde realiseerde Jari zich de relatie tussen het troosteloze gevogelte en de homp vlees achter zijn kiezen, waarna hij die kokhalzend uitbraakte. Vliegensvlug toverde hij zijn mobiele telefoon tevoorschijn, waarna Google Lens hem vertelde dat het om de karkassen van wilde duiven ging.
Totaal ontdaan betrad hij het restaurant, waarna hij aan de ober verklaarde hoognodig behoefte te hebben aan een nicotineshot en zich vervolgens naar het terras begaf. Ogenblikkelijk zette hij het op een flink drafje in de richting van het station, de ober met een lopende rekening achterlatend en een desillusie rijker.